Nhật ký trong tù  

Mở đầu tập nhật ký 開卷 Khai quyển Mở đầu tập nhật ký 老夫原不愛吟詩 因為囚中無所為 聊借吟詩消永日 且吟且待自由時 Lão phu nguyên bất ái ngâm thi Nhân vị tù trung vô sở vi Liêu tá ngâm thi tiêu vĩnh nhật Thả ngâm thả đãi tự do thì Bản dịch của Nam Trân: Ngâm thơ ta vốn không ham, Nhưng vì trong ngục biết là chi đây; Ngày dài ngâm đợi cho khuây, Vừa ngâm vừa đợi đến ngày tự do. Nhật ký trong tù Bị bắt giữ ở phố Túc Vinh 在足榮街被扣留 Tại Túc Vinh nhai bị khấu lưu Bị bắt giữ ở phố Túc Vinh 足榮却使余蒙辱 故意遲延我去程 間諜嫌疑空捏造 把人名誉白牺牲 Túc Vinh khước sử dư mông nhục Cố ý trì diên ngã khứ trình Gián điệp hiềm nghi không niết tạo Bả nhân danh dự bạch hy sinh Bản dịch của Huệ Chi: Túc Vinh mà để ta mang nhục, Cố ý dằng dai, chậm bước mình; Bịa chuyện tình nghi là gián điệp, Cho người vô cớ mất thanh danh. Túc Vinh là tên một phố ở thị trấn huyện Thiên Bảo, tỉnh Quảng Tây, Trung Quốc; nơi tác giả bị chính quyền Tưởng Giới Thạch bắt ngày 29/08/1942. Câu đầu bài thơ còn ngụ ý chơi chữ, lấy “mông nhục” (mang nhục) đối lại với “túc vinh” (đủ vinh), làm tăng ý nghĩa mỉa mai hài hước việc bắt người vô lý. Bạn tù thổi sáo 難友吹笛 Nạn hữu xuy địch Bạn tù thổi sáo 獄中忽聽思鄉曲 聲轉淒涼調轉愁 千里關河無限感 閨人更上一層樓 Ngục trung hốt thính tư hương khúc Thanh chuyển thê lương điệu chuyển sầu Thiên lý quan hà vô hạn cảm Khuê nhân cánh thượng nhất tằng lâu. Bản dịch của Nam Trân: Bỗng nghe trong ngục sáo vi vu, Khúc nhạc tình quê chuyển điệu sầu; Muôn dặm quan hà, khôn xiết nỗi, Lên lầu ai đó ngóng trông nhau. Bản dịch của Huệ Chi: Trong lao vẳng khúc nhạc tình quê, Âm chuyển sầu, thương, điệu tái tê; Nghìm dặm quan hà, khôn xiết nỗi, Lên lầu, xa ngóng, khách phòng khuê. Cái cùm 脚閘 Cước áp Cái cùm 一 狰獰餓口似兇神 晚晚張開把脚吞 各人被吞了右脚 只剩左脚能屈伸 二 世間更有離奇事 人憫争先上脚鉗 因為有鉗才得睡 無鉗没處可安眠 Tranh ninh ngạ khẩu tự hung thần Vãn vãn trương khai bả cước thôn Các nhân bị thôn liễu hữu cước Chỉ thặng tả cước năng khuất thân. Thế gian cánh hưu ly kỳ sự Nhân mẫn tranh tiên thượng cước kiềm Nhân vị hữu kiềm tài đắc thụy Vô kiềm một xứ khả an miên. Bản dịch của Nam Trân: Dữ tợn hung thần miệng chực nhai, Đêm đêm há hốc nuốt chân người; Mọi người bị nuốt chân bên phải, Co duỗi còn chân bên trái thôi. Nghĩ việc trên đời kỳ lạ thật, Cùm chân sau trước cũng tranh nhau; Được cùm chân mới yên bề ngủ, Không được cùm chân biết ngủ đâu? Học đánh cờ 學奕棋 Học dịch kỳ Học đánh cờ 一 閑坐無聊學奕棋 千兵萬馬共驅馳 進攻退守應神速 高才疾足先得之 二 眼光應大心應細 堅决時時要進攻 錯路雙車也没用 逢時一卒可成功 三 雙方勢力本平均 勝利终須屬一人 攻守運籌無漏著 才稱英勇大將軍 Nhàn tọa vô liêu học dịch kỳ Thiên binh vạn mã cộng khu trì; Tấn công thoái thủ ưng thần tốc, Cao tài tật túc tiên đắc chi. Nhãn quang ưng đại tâm ưng tế Kiên quyết thời thời yếu tấn công Thác lộc song xa dã một dụng Phùng thời nhất tốt khả thành công? Song phương thế lực thản bình quân Thắng lợi chung tu thuộc nhất nhân; Công thủ vận trù vô lậu trước, Tài xưng anh dũng đại tướng quân. Bản dịch của Văn Trực – Văn Phụng: Nhàn rỗi đem cờ học đánh chơi, Thiên binh vạn mã đuổi nhau hoài; Tấn công, thoái thủ nên thần tốc, Chân lẹ, tài cao ắt thắng người. Phải nhìn cho rộng suy cho kỹ, Kiên quyết, không ngừng thế tấn công; Lạc nước, hai xe đành bỏ phí, Gặp thời, một tốt cũng thành công. Vốn trước hai bên ngang thế lực, Mà sau thắng lợi một bên giành; Tấn công, phòng thủ không sơ hở, Đại tướng anh hùng mới xứng danh. Chiều hôm 晚 Vãn晚 Vãn Chiều hôm 晚餐吃了日西沉 處處山歌與樂音 幽暗靖西禁閉室 忽成美術小翰林 Vãn xan ngật liễu nhật tây trầm Xứ xứ sơn ca dữ nhạc âm U ám Tĩnh Tây cấm bế thất Hốt thành mỹ thuật tiểu hàn lâm. Bản dịch của Nam Trân: Cơm xong, bóng đã xuống trầm trầm, Vang tiếng đàn ca, rộn tiếng ngâm; Nhà ngục Tĩnh Tây mờ mịt tối, Bỗng thành nhạc quán viện hàn lâm. Cơm tù 囚粮 Tù lương Cơm tù 每餐一碗紅米飯 無盐無菜又無湯 有人送飯吃得飽 没人送飯喊爺娘 Mỗi xan nhất uyển hồng mễ phạn Vô diêm vô thái hựu vô thang Hữu nhân tống phạn ngật đắc bão Một nhân tống phạn hám gia nương Bản dịch của Nam Trân – Băng Thanh: Không rau, không muối, canh không có, Mỗi bữa lưng cơm đỏ gọi là; Có kẻ đem cơm còn chắc dạ, Không người lo bữa đói kêu cha.

Vào nhà ngục huyện Tĩnh Tây 入靖西縣獄 Nhập Tĩnh Tây huyện ngục Vào nhà ngục huyện Tĩnh Tây 獄中舊犯迎新犯 天上晴雲逐雨雲 晴雨浮雲飛去了 獄中留住自由人 Ngục trung cựu phạm nghênh tân phạm Thiên thượng tình vân trục vũ vân Tình vũ phù vân phi khứ liễu Ngục trung lưu trú tự do nhân Bản dịch của Nam Trân: Trong lao tù cũ đón tù mới, Trên trời mây tạnh đuổi mây mưa; Tạnh, mưa, mây nổi bay đi hết, Còn lại trong tù khách tự do. Tĩnh Tây là một huyện thuộc Quảng Tây, gần biên giới Trung - Việt. Tác giả bị bắt ở huyện Thiên Bảo cách Tĩnh Tây khá xa nhưng lại bị đưa ngược về Tĩnh Tây giam giữ. Đường đời hiểm trở 世路難 Thế lộ nan Đường đời hiểm trở 一 走遍高山與峻岩 那知平路更難堪 高山遇虎終無恙 平路逢人却被監 二 余原代表越南民 擬到中华見要人 無奈風波平地起 送余入獄作嘉賓 三 忠誠我本無心疚 却被嫌疑做漢奸 處世原來非易易 而今處世更難難 Tẩu biến cao sơn dữ tuấn nham Na tri bình lộ cánh nan kham Cao sơn lộ hổ chung vô dạng Bình lộ phùng nhân khước bị giam. Dư nguyên đại biểu Việt Nam dân Nghĩ đáo Trung Hoa kiến yếu nhân Vô nại phong ba bình địa khởi Tống dư nhập ngụ tác gia tân Trung thành ngã bản vô tâm cứu Khước bị hiềm nghi tố Hán gian Xử thế nguyên lai phi dị dị Nhi kim xử thế cánh nan nan. Bản dịch của Nam Trân: Đi khắp đèo cao, khắp núi cao, Ngờ đâu đường phẳng lại lao đao! Núi cao gặp hổ mà vô sự, Đường phẳng gặp người bị tống lao?! Ta là đại biểu dân Việt Nam, Tìm đến Trung Hoa để hội đàm; Ai ngỡ đất bằng gây sóng gió, Phải làm “khách quý” ở nhà giam! Ta người ngay thẳng, lòng trong trắng, Lại bị tình nghi là Hán gian; Xử thế từ xưa không phải dễ, Mà nay, xử thế khó khăn hơn. Ngắm trăng 望月 Vọng nguyệt Ngắm trăng 獄中無酒亦無花 對此良宵奈若何 人向窗前看明月 月從窗隙看詩家 Ngục trung vô tửu diệc vô hoa Đối thử lương tiêu nại nhược hà? Nhân hướng song tiền khán minh nguyệt Nguyệt tòng song khích khán thi gia. Bản dịch của Nam Trân: Trong tù không rượu cũng không hoa, Cảnh đẹp đêm nay khó hững hờ; Người ngắm trăng soi ngoài cửa sổ, Trăng nhòm khe cửa ngắm nhà thơ. Buổi sớm 早 早 Tảo Buổi sớm 一 太陽每早從牆上 照着龍門門未開 籠裡現時還黑暗 光明却已面前來 二 早起人人争獵虱 八鐘响了早餐開 勸君且吃一個飽 否極之時必泰來 Thái dương mỗi tảo tòng tường thượng Chiếu trước lung môn môn vị khai Lung lý hiện thời hoàn hắc ám Quang minh khước dĩ diện tiền lai. Tảo khởi nhân nhân tranh liệp sắt Bát chung hưởng liễu tảo xan khai Khuyến quân thả ngật nhất cá bão Bĩ cực chi thì tất thái lai. Bản dịch của Nam Trân - Xuân Thủy: Đầu tường sớm sớm vầng dương mọc, Chiếu cửa nhà lao, cửa vẫn cài; Trong ngục giờ đây còn tối mịt, Ánh hồng trước mặt đã bừng soi. Sớm dậy, người người đua bắt rận, Tám giờ chuông điểm, bữa ban mai; Khuyên anh hãy gắn ăn no bụng, Bĩ cực rồi ra ắt thái lai. Buổi trưa 午 Ngọ Buổi trưa 獄中午睡真舒服 一睡昏昏幾句鐘 夢見乘龍天上去 醒時才覺卧籠中 Ngục trung ngọ thụy chân như phục Nhất thụy hôn hôn kỷ cú chung Mộng kiến thừa long thiên thượng khứ Tỉnh thời tài giác ngọa lung trung Bản dịch của Nam Trân: Trong tù khoan khoái giấc ban trưa, Một giấc miên man suốt mấy giờ; Mơ thấy cưỡi rồng lên thượng giới, Tỉnh ra trong ngục vẫn nằm trơ. Lời hỏi 問話 Vấn thoại Lời hỏi 社會的兩極 法官與犯人 官曰你有罪 犯曰我良民 官曰你說假 犯曰我言真 法官性本善 假裝惡狺狺 要入人於罪 卻假意慇懃 這兩極之奸 立著公理神 Xã hội đích lưỡng cực, Pháp quan dữ phạm nhân; Quan viết: nhĩ hữu tội, Phạm viết: ngã lương dân; Quan viết: nhĩ thuyết giả, Phạm viết: ngã ngôn chân; Pháp quan tính bản thiện, Giả trang ác ngân ngân; Yếu nhập nhân ư tội, Khước giả ý ân cần; Giá lưỡng cực chi gian, Lập trước công lý thần. Bản dịch của Huệ Chi - Nguyễn Sĩ Lâm Hai cực trong xã hội, Quan toà và phạm nhân; Quan rằng: anh có tội, Phạm thưa: tôi lương dân; Quan rằng: anh nói dối, Phạm thưa: thực trăm phần; Quan toà tính vốn thiện, Vờ làm bộ dữ dằn; Muốn khép người vào tội, Lại ra vẻ ân cần; Ở giữa hai cực đó, Công lý đứng làm thần. Quá trưa 午後 Ngọ hậu Quá trưa 二點開籠換空氣 人人仰看自由天 自由天上神仙客 知否籠中也有仙 Nhĩ điểm khai lung hoán không khí Nhân nhân ngưỡng khán tự do thiên Tự do thiên thượng thần tiên khách Tri phủ lung trung dã hữu tiên. Bản dịch của Nam Trân: Hai giờ ngục mở thông hơi, Tù nhân ngẩng mặt ngắm trời tự do; Tự do tiên khách trên trời, Biết chăng trong ngục có người khách tiên? Bản dịch của Vũ Huy Động: Hai giờ ngục mở thay không khí, Ai nấy nhìn lên: trời tự do! Tiên khách tự do trên thượng giới, Biết chăng, tiên cũng ở trong tù?